Yn Chwilio am Ddistawrwydd: Taith Gerdded i Bistyll Rhiwargor
Mae rhywbeth hudolus am deithiau cerdded sy’n dechrau mewn tawelwch ac yn gorffen mewn rhuo – a dyna’n union sydd i’w gael ar y llwybr heddychlon i Bistyll Rhiwargor, rhaeadr gudd ar ben pellaf Llyn Efyrnwy yng Nghanolbarth Cymru.
Fe wnaethon ni gychwyn ar fore distaw, wyneb y llyn fel gwydr y tu ôl i ni. Mae’r maes parcio ger pen gorllewinol y llyn yn un hawdd ei golli – ac mae hynny’n rhan o’r swyn. Does dim canolfan ymwelwyr nac unman gwerthu fan hyn – dim ond ychydig o lefydd parcio wrth ymyl y coed, a llwybr graean sy’n eich gwahodd i’r dyffryn.
O’r camau cyntaf, mae’r daith gerdded hon yn teimlo’n wahanol. Tawelwch yn ei ffurf orau. Y math o dawelwch lle rydych chi’n dechrau sylwi ar y pethau bach: adar yn hedfan rhwng canghennau, cynffon gwiwer yn siglo, sŵn ffrwd yn rhywle y tu allan i’r golwg.
Mae’r llwybr yn llydan ac yn feddal dan draed – yn berffaith ar gyfer crwydro hamddenol. Mae’n dilyn Afon Eiddew i fyny’r dyffryn, wedi’i hamgylchynu gan goedwig ar y ddwy ochr. Os ydych chi’n lwcus (ac yn dawel), efallai y gwelwch chi barcud coch uwch eich pen neu gipolwg o geirw yn y coed. Hyd yn oed yng nghanol y gaeaf, mae lliw yma – cennyn yn glynu wrth y waliau cerrig, rhedyn euraidd yn dal y golau.
Ar ôl tua milltir, mae’r sain yn dechrau newid. Yn araf i ddechrau, ond yna’n anorfod: dŵr. Yn gyflym, yn swnllyd, yn benderfynol. Yna, trwy dorriad yn y coed, mae’n ymddangos – Pistyll Rhiwargor. Rhaeadr dal, gain; nid yn lydan na rhuol fel rhai, ond yn uchel, ac yn llawn cymeriad. Mae’n rhannu dros ledfeini a chlogwyni, gan greu nentydd bychain sy’n pefrio wrth iddynt ddisgyn.
Mae man gwastad â glaswellt o flaen y rhaeadr – yn berffaith ar gyfer eistedd i lawr a chael tamaid. Gallwch ddringo ychydig yn nes ato, neu ddilyn un o’r tracs defaid tenau am olygfa o’r uchod. Ond i fod yn onest, roedden ni’n hapus i eistedd ac i wrando.
Fe ddilynon ni’r un llwybr yn ôl, er fod popeth rywsut yn edrych yn wahanol ar y ffordd adref. Efallai mai dyna mae rhaeadrau’n ei wneud – eich deffro ychydig. Gwneud i chi edrych eto. Gwneud i chi arafu.
Meddyliau Olaf
Os ydych chi’n chwilio am daith gerdded ysgafn sy’n tawelu’r enaid yng Nghymru, heb orfod cymryd diwrnod cyfan nac angen map a chwmpawd, dyma un i’w chofio. Mae’n addas i’r teulu, yn llawn golygfeydd hyfryd, ac yn hawdd ei chynnwys mewn ymweliad â Llyn Efyrnwy. Ond y peth mwyaf arbennig? Mae’n dal i deimlo fel cyfrinach.
